Geplaatst op

Leven in een Ecodorp

Verslag geschreven door Ton, CVEG-lid en bewoner van Ecodorp Zuiderveld (Nijmegen)

Heerlijk verbindende ledendagen meegemaakt, waar ik enthousiast van werd, en ik zag ook veel andere mensen enthousiast. Live workshops om te leren om te gaan met wat we allemaal kunnen tegenkomen in het leven in een woongemeenschap. Later ledendagen en CLIPS-trainingen via Zoom vanwege corona.

Maar dan komt het echte Ecodorp Zuiderveld dichterbij, dat is spannend, en in het echt toch weer heel anders dan in de voorbereiding.

Vanwege de gemeenschapsvorming hebben we besloten om zelf de woningen te leemstucen en zelf tweedehands keukens op te snorren en te installeren. Het lijkt meer werk dan we aankunnen en dat geeft verwachtingen en teleurstellingen. De meeste mensen hebben al een leven, met werk, kinderen, familie, kennissen, dat blijft allemaal doorgaan terwijl je er een grote familie bij krijgt die ook veel tijd en inzet vraagt. En waartussen je je plek nog moet vinden en inrichten.

Ik moet opnieuw een drempel over om er ook daadwerkelijk te gaan wonen. Ik moet mezelf voorhouden dat ik dit wil meemaken en dat er altijd nog andere mogelijkheden zijn als het echt niet blijkt te passen. Kan ik de balans tussen mezelf en gemeenschap vinden? Gelukkig ontdek ik vrij snel dat ik zelf kan bepalen wanneer ik mijn deur en mijn gordijnen sluit. Balans vinden blijft moeilijk, maar ik heb het in eigen hand. Dat besef geeft een stuk meer rust.

Het ecodorp is een soort snelkookpan. Wat er gebeurt is zichtbaar en doet wat met me en omdat we ook veel samen willen doen word ik echt in van alles uitgedaagd. Ik ontdek dat ik het moeilijk vind om in mijn eentje ergens verantwoordelijkheid voor te nemen, alleen ergens voor (op) te staan, en ik kan leren van de mensen die dat wel kunnen en doen. Ik merk dat ik zo fanatiek kan zijn in het verdedigen van mijn overtuigingen dat ik mijn gesprekspartner niet meer kan horen. Mogelijk heb ik zelf een oude angst om niet gehoord te worden, mijn stem was ook niet belangrijk. Maar dat is oud, nu is er best ruimte genoeg om te horen en gehoord te worden.

Ik ontdek ook mijn sterkere punten, ik heb gevoel voor verbinding, oog en oor voor mijn medemens, bied graag morele ondersteuning, ben graag bij zaken betrokken die het gemeenschapsgevoel versterken: samen zingen, het vieren van jaarfeesten, ledendagen van de vereniging, in kleinere groepjes met elkaar praten over dingen die ons bezighouden, fijne dingen, moeilijke dingen, treurige dingen. Dat ervaar ik als fijn, zinvol, helpend en helend.

Door een klein steuntje in de rug van een medebewoner zie ik mezelf dingen doen die ik alleen niet had gedaan, zoals bijvoorbeeld zingen op het terras buiten. Ik leer dat ik mezelf best mag laten zien.

Nog meer fijne dingen: het leren kennen van mensen buiten mijn eigen leeftijdsgroep, de frisse blik van jonge mensen, de levendigheid van spelende kinderen in de tuin. De input van de anderen waardoor ik bijvoorbeeld meer leer over de tuin, permacultuur, duurzaamheid, dat verrijkt mij weer.

Samen aanpakken, helpen met bouwen, sjouwen, tegelpaden leggen, lunch klaarmaken, koffiezetten, opruimen, schoonmaken. Allemaal dingen waar ik meer plezier aan beleef wanneer ik ze met anderen samen doe, omdat ze zin hebben in een groter geheel, dan alleen mijn eigen bedoeninkje. Gedeeld plezier is dubbel plezier en gedeeld leed is half zo groot, dat kan ik hier echt ervaren.

Tot mijn grote verrassing ben ik een nieuwe relatie aangegaan, binnen het ecodorp. Allebei zijn we betrokken in de gemeenschap en dragen we ons steentje bij. We zijn een verrijking voor elkaar en ook voor de gemeenschap en natuurlijk brengt ook dit weer uitdagingen en veel leermomenten mee.

Inmiddels zijn alle woningen en gemeenschappelijke ruimtes (GER) geleemstuct. Zo goed als alle keukens zijn geïnstalleerd. De voorlopige groentetuin heeft al een en ander opgeleverd. Er staan her en der al mooie planten, terras en paden zijn betegeld. Er is een wekelijks eetgroepje. Er zijn rondleidingen voor geïnteresseerden. De gemeenschappelijke wasruimte is betegeld, de logeerkamer is in orde, de zoldervloer van de GER is bekleed met kurk, binnenkort worden de vloeren van de GER voorzien van marmoleum en gaan we die ruimtes nieuw inrichten. Het geraamte van de schuur staat overeind. Er werd een zomerweek georganiseerd met leuke activiteiten voor kinderen en volwassenen. Kortom: het borrelt en bruist.

Ton Perry

Geplaatst op

In de schijnwerper: Ecodorp Zuiderveld

Marian Aarts & de Buurtbewoners Project Ecodorp Zuiderveld (Nijmegen). CPO Collectief Particulier opdrachtgeverschap Actieplan Wonen Nijmegen. Duurzaam Wonen.

Actieplan Wonen schreef op 15-03-2021 het volgende artikel over ons Ecodorp Zuiderveld:

“Concessies doen is sleutel tot succes” De woningnood in Gelderland is hoog. Met het Actieplan Wonen zorgt provincie Gelderland voor meer woningen. Uitgangspunten: sneller, betaalbaar en flexibel. We ondersteunen onder meer collectieve wooninitiatieven: mensen die samen een woondroom hebben.

Zo wordt het woonaanbod diverser. Woningcorporatie Talis hielp inmiddels 4 groepen hun droom te bouwen. De recentste is Ecodorp Zuiderveld: 46 sociale huurwoningen met gezamenlijke ontmoetingsruimten, voorzieningen en een moestuin.

Michel Pott van Talis: “Ik ben er trots op dat het weer is gelukt, ondanks de hogere bouwkosten van deze tijd en het soms lastige proces. Omdat we kozen voor conceptbouw, was er budget voor duurzaamheid en staat er een mooi project.” Bovendien maakte die keuze dat de bouw snel kon: eind 2020 zijn de eerste woningen opgeleverd en begin maart 2021 waren alle woningen en gemeenschappelijke ruimten klaar.

Bewoners doen veel zelf

“Waarom Talis samenwerkt met dit soort groepen? Collectieve wooninitiatieven zijn onderdeel van de woningbehoefte van onze doelgroep”, vertelt Michel Pott, projectmanager vastgoed bij woningcorporatie Talis. “We juichen toe dat bewoners zelf en samen regie nemen over hun woning en woonomgeving, en bovendien profiteert ook de omgeving daarvan.” Hij kwam in 2018 in contact met de Vereniging Ecodorpen Gelderland (CVEG) tijdens een matchingsdag. Pott: “Wij presenteerden een plek in Nijmegen-Lent waar we een woongemeenschap vonden passen, en de presentatie over het ecodorp paste het best qua omvang en visie. Ze waren serieus, bereid er tijd in te steken en om concessies te doen. Van eerdere projecten leerden we dat dat nodig is voor succes. Budget en technische mogelijkheden zijn niet altijd groot genoeg om alle dromen uit te laten komen.”

Ecodorp Zuiderveld wordt straks beheerd door de Woningbouwvereniging Gelderland, gespecialiseerd in woongroepen, en bewoners doen veel zelf. Clemens Nolten, projectleider vastgoed bij Talis: “Onze rol als woningcorporatie is anders dan bij andere complexen. We verwachten dat de groep een positieve bijdrage levert aan de wijk. Dat zien we ook bij andere woongemeenschappen.” Pott: “We leerden dat woongemeenschappen prima zelf iets van de grond kunnen krijgen. Een ontmoetingsruimte, bijvoorbeeld. Dat kan andere huurders inspireren.”

De CVEG is onderdeel van een wereldwijde beweging van ecodorpen. Koen de Kruif van de CVEG: “Mensen staan steeds verder van elkaar af, en economische groei is vaak leidend. Met alle gevolgen van dien, zoals klimaatverandering en bodemsterfte. Met ecodorpen willen we laten zien dat het ook anders kan.” De wijk had weinig voorzieningen of ontmoetingsplekken. Marian Aarts van de CVEG: “De buurt is welkom bij onze activiteiten of om in de tuin te werken. We organiseren oogstdagen, en helpen bewoners met een zorgvraag.”

Heel verschillende werelden komen samen

Zo’n samenwerking vraagt wel wat van de woningcorporatie en de vereniging. Pott: “We vertrouwen erop dat de mensen die er gaan wonen, goede keuzes maken. Twee slaapkamers, een keuken van een bepaalde grootte; die standaarden laten we los. Bij woongemeenschap Iewan vonden we bouwen met stro wel een beetje gek, maar als we ervan overtuigd raken dat zoiets kan, doen we het.”

Nolten: “In zo’n proces komen 2 heel verschillende werelden samen. Die van de bouwer, met regeltjes, eisen, vergunningen. En een groep die een droom wil waarmaken. Dat geeft veel dynamiek.” Pott: “Wij zijn de spil tussen de aannemer en de groep. We bekijken wat technisch en financieel kan, maar waken er ook voor dat zo’n groep niet te veel idealen loslaat. Als we hen dwingen te veel wensen op te geven, nemen we een risico hen kwijt te raken.”

Maatwerk door conceptbouw

Hoogte 2 Architecten ging samen met Talis en de groep ontwerpen. Alle varianten waren zo’n 20% boven budget. Pott: “Toen kwam Trebbe bij ons met een concept voor kleine appartementen in een portiek. Niet duurzamer dan normaal (niveau Bouwbesluit), wel betaalbaar. We keken of we die standaard duurzamer en circulairder konden maken, zodat we maatwerk konden leveren voor de woongemeenschap.” De Kruif: “Bezuinigen zou betekenen: geen gemeenschapshuis. Terwijl dat juist een belangrijk uitgangspunt was. We kozen voor een ontwerp dat wat verder van onze droom zit, mét gemeenschappelijke plekken en voorzieningen.”

Duurzaam

Aarts: “Alles wat we deden, moest wel zo duurzaam mogelijk. Dat een bedrijf als Trebbe daarvan leert, vinden we juist mooi.” Vanwege het goedkopere ontwerp was voor duurzaamheid nu budget. Pott: “Het was vooral aan de groep aan te geven wat ze dan wilde. Ze wilden graag dakisolatie van oude spijkerbroeken. Wij twijfelden of dat het duurzaamst was, maar er was budget, dus hebben we het gedaan. Dan kunnen er andere dingen niet.” Verder werd bijvoorbeeld 30% hergebruikt beton gebruikt, en hout en staal in de gevel.

Nolten: “Ook voor ons leerzaam. Wellicht ontdekken we zo iets dat we vaker kunnen gebruiken.” Pott: “Soms moet je durven iets nieuws te doen. Ook om de kostprijs voor anderen te verlagen. We willen dan wel altijd weten dat het technisch goed is. Als we over een paar jaar opnieuw moeten isoleren, zou dat schandalig zijn.” De Kruif: “Het budget en onze wens voor duurzaamheid vereisten keuzes. We wilden al kleinere wooneenheden, maar nu werden die gebouwd in een standaard concept. Voor ons niet erg. Zeker omdat iedereen terecht kan in het gemeenschapshuis. Daar kun je onder meer samen eten, activiteiten volgen als yoga, en er is een badruimte. En naast een klein eigen terrasje is er een heel grote gemeenschappelijke tuin.”

Hulp van de overheid

De CVEG ontving subsidie Collectieve wooninitiatieven van provincie Gelderland voor het inhuren van professionele begeleiding. De Kruif: “De subsidie gebruikten we om gemeenschappelijke voorzieningen te laten ontwerpen als onderdeel van de traditionele bouw. Talis wil de woningen later eventueel weer kunnen verhuren. Wij wilden dat met alle leden bespreken, zodat iedereen het eens was met wat was besloten. Dat traject kost extra geld.”

Pott: “We kregen ook subsidie van Stichting Volksbelang. Uiteindelijk willen we dit soort projecten zonder subsidie kunnen doen, maar zoiets stimuleert ons er extra hard voor te werken. De overheid kan ook op andere manieren mensen helpen hun woondroom uit te laten komen. Gemeenten bijvoorbeeld door zo veel mogelijk vrijheid te geven.”

Verbinding in plaats van een schutting

Alle partijen zijn blij met het resultaat, en zien de toegevoegde waarde voor de wijk.
Aarts: “De sfeer is nu al geweldig, terwijl iedereen nog moet landen. En buren vragen al wanneer ze in de tuin mogen werken. Het gaat om verbinding, in plaats van een schutting ertussen. Met elkaar wonen geeft dagstructuur en activiteit; dan is het niet meer nodig dat er veel geld gaat naar leefbaarheid, bestrijding van overlast of eenzaamheid. En bewoners inspireren elkaar en hopelijk ook de directe omgeving, bijvoorbeeld op gebied van duurzaamheid. Dus woningcorporaties, kijk eens om je heen welke burgerinitiatieven er zijn. Daarmee kun je veel ondervangen.”

Link naar het oorspronkelijke artikel: https://actieplanwonen.gelderland.nl/nieuws/1912405.aspx?t=In-de-schijnwerper-Ecodorp-Zuiderveld&fbclid=IwAR2zxyt19plGqj-Jb1YarniDjuVNT8nH0kCnfbp2V1LU-_rt4-wnC85k8q4

Geplaatst op

Vaarwel, leemdagen…

In ons ecodorp Zuiderveld zijn de dagen van voorstrijken, afplakken, leem kruien, scheppen, spuiten, afpappen en gletten voorbij! Want met het leemstucen van de wanden van het gemeenschapshuis, zijn alle 46 huizen van ons dorp nu voorzien van een laagje leem.  

De bewoners van het Zuidblok en Middenblok zijn allemaal ingetrokken, en ook de meeste bewoners van het Noordblok hebben hun oude woning verruild voor hun nieuwe.  

Wat een monsterklus is het geweest. Het zou ons niet gelukt zijn zonder de hulp van Capiau Leembouw, de vrijwilligers van het Huis van Compassie, onze leden, en iedereen die zijn of haar steentje heeft bijgedragen.

Hoewel we nog midden in het proces van afbouw zitten, vormt de gemeenschap zich ook op allerlei andere manieren. Het eerste kampvuurtje is een feit, en de kinderen weten elkaar en de nieuwe ‘zandbak’ (fundering van de schuur) goed te vinden. Krachten worden gebundeld als het gaat om het oppassen op elkaars kroost, het sjouwen met verhuisdozen, het ophalen van vloeren en andere zware zaken en het delen van auto’s en maaltijden. Regelmatig komen er ’s avonds nog mensen uit hun huizen gekropen om een laatste muurtje te glatten of een tent te verplaatsen. 

En dan…
Bewoners gaan zich nu richten op het afmaken van hun eigen woningen, en het in orde maken van de wisselwoning en het gemeenschapshuis. Het volgende grote bouwproject is de schuur. Het bouwen gaan we zelf doen! Ook is het bijna tijd om de tuin onder handen te gaan nemen. Zo zal de tuin worden opgehoogd, wordt de wadi gegraven en gaan we gezamenlijk de paden leggen.

Kortom, we zijn er voorlopig nog wel even zoet mee. Maar er is niets zo verbindend als samen werken, en wat wordt het mooi.

tekst: Angelique en Jenny