Journalist Bas Mesters bezocht onlangs Ecodorp Zuiderveld en sprak met enkele bewoners. Afgelopen week kwam fotograaf Merlin Daleman een bewogen zondagochtend in het ecodorp vastleggen. Het resultaat stond vorige week in De Groene Amsterdammer en lees je hier: https://www.groene.nl/artikel/de-gezamenlijke-woondroom
“Ze kenden elkaar niet, maar één ding bindt ze. Of het nu gaat om de alleenstaande moeders Angelique Vrolijk en Lieneke Bück uit Nijmegen, de gepensioneerde ict’er Ton Perry uit Meppel, de milieukundige Koen de Kruif uit Dordrecht, de jonge debatorganisator Max de Ploeg uit Amsterdam, of de Rotterdamse stadsgeograaf Arie Lengkeek: ze willen allemaal voor vierhonderd of zevenhonderd of hoogstens duizend euro duurzaam en meer in gezamenlijkheid wonen. Ze willen die droom zelf realiseren, of deden het al: in wooncoöperaties. Al moeten ze allerlei belemmeringen overwinnen om hun idealen te realiseren.” Lees hier verder.
Al jaren zijn allerlei mensen bezig om Nijmegen op verschillende manieren groener te maken. Deze initiatieven worden in deze rubriek onder de aandacht gebracht.
In Nijmegen Noord, in de wijk Zuiderveld is afgelopen jaar een ecodorp verrezen. Er wonen 76 mensen en een van hen, Lineke, houdt voor belangstellenden uit de wijde omgeving een rondleiding.
De huizen zijn door Talis gebouwd, de groep bewoners heeft zelf het beheer. De woningen zijn vooral bedoeld voor sociale huur. Er zijn 46 woningen, zowel eengezinswoningen, alsook appartementen.
Gemeenschapsvorming
Het ecodorp heeft een gemeenschappelijk huis met daarin een woonkamer en keuken. In één appartement is een gezamenlijke wasmachineruimte, een luxe badkamer en logeerkamer. Lineke vertelt: ‘De mensen uit de eengezinswoningen, vaak met kinderen, hebben veel onderling contact. Dat gaat vanzelf. In een vleugel wonen alleenstaanden in studio’s en appartementen, vraag daar is: hoe blijven we bij elkaar? Een gemeenschap vormen gaat niet vanzelf. Het is een wat intensievere manier van leven en vraagt afstemming van jezelf met de ander. Daarom trainen we samen in gemeenschapsvorming. Deze trainingen zijn gebaseerd op de ervaring van andere ecodorpen. Het gaat dan over beslissingen nemen, oplossingen aandragen en overleggen over onze gemeenschappelijke doelen en prioriteiten.’
Lineke laat het gemeenschappelijke huis zien. Beneden in de keuken wordt nog hard geklust. De ecologische tuin ligt er nu wat nat bij, maar begint al vorm te krijgen. De tuin zal bestaan uit voedseltuinen, verschillende terrassen, wandelpaden en wateropvangbassins. In het midden staat een grote gemeenschappelijke schuur, dat wil zeggen: alleen de hoekpalen en het dak, de rest moet nog afgebouwd worden.
Oude spijkerbroeken
Het duurzame element is niet direct zichtbaar maar wel degelijk aanwezig. De woningen hebben weinig energieverbruik, gebruiken hun water efficiënt, gebruiken ecologische en circulaire bouwmaterialen. Een mooi voorbeeld is de gemeenschappelijke auto. De woningen hebben goede isolatie, zonnepanelen en triple glas. Er zijn stenen gebruikt die qua kleur en vorm afgekeurd zijn, maar kwalitatief prima. De dakisolatie is gebaseerd op oude spijkerbroeken. Aan het einde van de rondleiding komt de zon zowaar weer terug en krijgt het ecodorp echt glans.
Op 27 mei 2021 verscheen het volgende artikel op de site van Nijmegen Waalsprong:
Ecodorp Zuiderveld is met zijn gemeenschappelijke karakter en duurzame insteek de woonplek bij uitstek voor ‘sociale denkers’ en ‘groene doeners’. Drie van hen, Anouk Platenkamp, Stefan Pappe en Hélêne Bontjer, vertellen waarom zij heel bewust kozen voor een woonavontuur in dit meest noordelijk stukje Waalsprong.
‘Het gemeenschapsgevoel sprak ons meteen aan’
‘Hiervoor woonde ik met mijn partner en ons vijfjarig zoontje in een maisonnette in Lindenholt’, vertelt Anouk Platenkamp (zie foto hier naast), professioneel harpiste. ‘We probeerden onze ecologische voetafdruk al zo klein mogelijk te houden, maar sinds de geboorte van onze zoon zijn we écht bewust gaan nadenken over hoe we de aarde straks achterlaten. Toen is het zaadje geplant om voor iets ecovriendelijks te gaan.’
‘Tijdens onze zoektocht naar een andere huurwoning, hebben we in Hees, Weezenhof, zelfs in Wijchen gekeken, maar liefst wilden we in Nijmegen blijven. Mijn vader tipte ons over dit project in Zuiderveld. We waren meteen enthousiast, vooral vanwege het gemeenschapsgevoel, het samen dingen doen en het er voor elkaar zijn. Wel moesten we even nadenken of we zoveel uren inzetbaar wilden zijn voor de groep, maar uiteindelijk hebben we volmondig ‘ja’ gezegd.’
‘Nu mijn werk door corona deels stilligt, heb ik een tijdje twee dagen per week bij verschillende activiteiten geholpen, zoals het leem-stuken van de wanden in het Noord-blok. Eerder waren de mensen uit het Noord-blok al bij ons geweest, zodat we rustig naar onze verhuizing konden toeleven. Ook fijn was dat we vooraf mochten aangeven wáár we wilden wonen. Gezien de eventuele geluidsoverlast door mijn harp, had een hoekhuis onze voorkeur. Die woning kregen we. Echt ideaal.’
‘Ook ons zoontje is hier helemaal ingeburgerd. Hij heeft alle ruimte en volop speelkameraadjes. Is er iets? Dan kan hij overal aanbellen. Iedereen weet dat hij bij ons hoort. Soms vertel ik mensen dat ik ooit een tuinconcert wil gaan organiseren, maar dan wel eerst mijn buren om toestemming moet vragen omdat we alleen een gezamenlijke tuin hebben. Dan zie ik ze denken: ‘geen eigen tuin’? Als ik het vervolgens uitleg, vinden ze het reuze-interessant en zeggen ze dat dit precies is wat bij mij past.’
‘Fijn om verhalen te delen met elkaar én de wijk’
‘Al zolang ik me herinner, probeer ik zo ecologisch mogelijk te leven. De stap naar biologisch- ecologisch verantwoord wonen, was dan ook een logische’, vertelt kunstenaar Stefan Papp. ‘Uiteindelijk ben ik met mijn intussen ex-vrouw vanuit Arnhem en onze twee dochters naar Eikpunt in Lent verhuisd, nadat we eerder hadden meegeholpen bij de opzet van strowijk Iewan. Ook hier konden we terecht, maar Eikpunt had een wat meer ‘open-armen beleid’ richting gezinnen.’
‘Na onze scheiding heb ik even in Beuningen gewoond, maar ik miste het leven in een gemeenschap, vooral de ‘omarming’ door anderen die je het gevoel geven dat je ‘niet alleen’ staat. Er zijn meer mensen die min of meer denken zoals ik. Die op dezelfde manier omgaan met het milieu, en dus met elkaar. Wéten dat dit bij de meeste mensen in een woongemeenschap leeft, geeft vertrouwen en steun, zo is mijn ervaring.’
‘Toen ik hoorde over Ecodorp Zuiderveld, was ik meteen geïnteresseerd. Ook omdat ik het kon betalen en ik de Waalsprong kende. Bovendien wilde ik mijn dochters dichtbij hun moeder laten wonen. Ik stond op de nominatie voor een studio, wat best klein is, zeker als mijn dochters er zijn. Toch zei ik meteen ‘ja’. Een week later belden de bewoners van het appartement dat ik nu huur, Zij hadden genoeg aan een studio; of ik wilde ruilen? Echt super lief. Ik kreeg meer ruimte én had twee aparte slaapkamers, voor nu ideaal.’
‘Idee is om straks ook meer in contact te komen met mensen in de wijk. Zelf werk ik als ‘verhalen-haler’ in de Geitenkamp, waarbij ik verhalen van mensen ophaal en die met mijn collega’s omsmeed tot een voorstelling voor buurt- en wijkbewoners. Hetzelfde zouden we kunnen doen in Zuiderveld, of andere wijken in de Waalsprong. Het beleven van je eigen verhaal doet veel met mensen. Zeker als je het deelt met anderen, omdat je dan verbinding maakt en elkaar nog beter leert kennen.’
‘Ik heb me nog nooit ergens zo welkom gevoeld’
‘Na 31 jaar Huissen was ik toe aan een nieuwe woonstap’, vertelt gepensioneerd arts Hélène Bontjer. ‘Mijn drie dochters waren uitgevlogen en ik wilde niet achterblijven in een huis waar dat te groot was voor mij alleen. Maar waar moest ik naartoe? In Huissen had ik met plezier gewoond, maar het was tijd voor iets nieuws, iets anders. Automatisch richtte ik mijn blik op Nijmegen. Ik ken de stad, de mensen, heb er gestudeerd. Maar ik wilde wél vóór de brug blijven, dichterbij mijn kinderen.’
‘De afgelopen jaren heb ik verschillende seniorenflats bekeken, maar dat was het niet. Wel werd ik enthousiast van wat ik voelde bij Iewan en woongemeenschap Eikpunt waar ik me ook als lid had aangemeld. Vooral het samen ontwerpen, samen werken aan een eigen woonomgeving, sprak me aan. Helaas was er, gezien mijn leeftijd, geen plaats. Vervolgens kwam CVEG op mijn pad. Daar werd ik nóg blijer van, omdat hier het omzien naar elkaar nog sterker naar voren kwam.’
‘Op mijn verhuisdag dacht ik even: waar ben ik aan begonnen? Ik laat zoveel moois achter. Eenmaal hier aangekomen werd ik opgewacht door een grote groep mensen, klaar om te helpen. Tijdens het sjouwen ontstond er zelfs een file op de trap. Toen ook wist ik weer waarvoor ik had gekozen: wonen tussen leuke, positief ingestelde mensen in een warme en plezierige setting. Nooit heb ik me ergens zo welkom gevoeld.’
‘In het ecodorp wonen relatief weinig ouderen. Daarom wil ik al ‘onze’ 65-plussers een keer uitnodigen en kijken of er interesse is om contact te leggen met senioren in andere delen van de Waalsprong. Met een bioscoop, drie waterplassen en talloze andere mooie plekjes biedt de omgeving alle gelegenheid en ruimte om nieuwe mensen te leren kennen. Die kans wil ik niet laten liggen.’
Wie, wat, hoe ecodorp?
Ecodorp Zuiderveld in de Waalsprong, de eerste duurzame woongemeenschap van de Coöperatieve Vereniging Ecodorpen Gelderland (CVEG), is gebouwd op drie pijlers: duurzaamheid (ecologisch wonen), goed nabuurschap en zorg voor elkaar. Het ‘dorp’ herbergt 19 eengezinswoningen (waaronder drie rolstoelvriendelijke woningen), 27 appartementen/studio’s, een multifunctionele ruimte, huiskamer, gemeenschappelijke keuken, badkamer, berging en (straks) een schuur en gezamenlijke tuin. Voor de bouw van de huizen zijn afgekeurde bakstenen gebruikt, isolatiemateriaal is gemaakt van tweedehands spijkerbroeken. In de woningen staan tweedehands keukens. De schuur bestaat grotendeels uit gebruikt hout. Alle bewoners zijn lid van een of meerdere ‘(sub)kringen’, waarin ze gemeenschappelijke taken uitvoeren en bevoegdheden en verantwoordelijkheden delen. De kringen houden zich onder meer bezig met thema’s op het gebied van ‘bouw en omgeving’, ‘welbevinden en zorg’, ‘organisatie’ en ‘activiteiten’. Wie in aanmerking wil komen voor een ‘eco-woning’, kan zich bij CVEG aanmelden. Geïnteresseerden maken kennis met elkaar en de CVEG-filosofie, volgen verschillende activiteiten en worden (als aspirant-lid) na een verkenningsperiode van een half jaar en een evaluatiegesprek officieel lid van de vereniging. Dit lidmaatschap is tevens de laatste stap richting de (mogelijke) toewijzing van een woning.
